۱) اصول پایهای ایمنی آزمایشگاه
۱.1) ارزیابی خطرزدایی (Hazard Assessment)
- شناسایی تمامی خطرات موجود در فرآیندها، مواد و تجهیزات.
- ایجاد ماتریس ارزیابی ریسک با درنظر گرفتن احتمال وقوع و شدت اثر.
- اولویتبندی کنترلها بر اساس سطح ریسک.
۱.2) کنترلهای مهندسی و ادغام در طراحی کارگاه
- تهویه مناسب و کارآمد برای گازها و بخارات.
- سیستمهای جمعآوری ایمن برای پسماندهای شیمیایی و زیستی.
- حفاظتهای مکانیکی مانند پوششهای ضدنشت و قفلهای ایمنی روی تجهیزات.
۱.3) کنترلهای اداری و آموزشی
- رویههای ایمنی استاندارد (SOP) برای همه وظایف پرخطر.
- آموزش ادواری درباره خطرات مواد، استفاده از PPE و واکنش در مواقع اضطراری.
- فرهنگ ایمنی: تشویق به گزارش حادثههای نزدیک به وقوع و بازنگری حوادث برای جلوگیری از تکرار.
۱.4) تجهیزات فردی حفاظت فردی (PPE) و استانداردها
- انتخاب مناسب PPE با توجه به نوع کار (عینک ایمنی، دستکش، ماسک، لباس محافظ).
- بررسی منظم و جایگزینی به موقع PPE فرسوده.
- تطابق PPE با استانداردهای بینالمللی مانند EN و OSHA.
۲) مدیریت ریسک در آزمایشگاه
۲.۱) چارچوبهای استاندارد و الزامات قانونی
- ISO 31000: فرایند مدیریت ریسک سازمانی که قابلیت سازگاری با محیط آزمایشگاهی دارد.
- ISO 15189 یا ISO/IEC 17025 برای آزمایشگاههای پزشکی یا آزمایشگاههای صلاحیتدار، بهعنوان پایههای پذیرش کیفیت و ایمنی.
- مقررات محلی مواد خطرناک، مدیریت پسماند و ایمنی کار با مواد شیمیایی.
۲.۲) ریسکهای رایج و راهکارهای کنترل
- ریسکهای شیمیایی: تهییج بخارات، نشت مواد، واکنشهای ناخواسته — کنترل با استفاده از کابینتهای ایمن، نگهداری مناسب مواد، و ویژهسازی مواد خطرناک.
- ریسکهای فیزیکی: حرارت بالا، شعله، برق، شکستگی ظروف — کنترل با طراحی محیط امن، حفاظتهای برقی، و فضای نگهداری مناسب.
- ریسک زیستی: آلودگی، عفونت، انتشار ذرات — کنترل با ایزولاسیون، فیلترهای HEPA و پروتکلهای کار با نمونههای بیولوژیک.
- ریسک مدیریت اطلاعات: حوادث داده و نقض حریم خصوصی — استفاده از سامانههای مدیریت داده ایمنی و پشتیبانگیری منظم.
۲.۳) Plan-Do-Check-Act (PDCA) در ایمنی
- Plan: تعریف اهداف ایمنی و فرآیندهای کنترل خطر.
- Do: اجرای رویهها و آموزش پرسنل.
- Check: ارزیابی مطابقت و بررسی حوادث یا Near Misses.
- Act: بهبود مستمر و بهروزرسانی پروسیجرها.
۳) آموزش و فرهنگ ایمنی
- برگزاری دورههای آموزشی معرفی خطرات عمومی، کار با مواد خطرناک، و پاسخ به حوادث.
نظرات کاربران